Mohammed Abbtoy, kunstenaar, cartoonist en dichter.

Mohammed Abbtoy is geboren in Al Hoceima (Marokko), studeerde kunst in Fez en later beeldende kunst en geschiedenis in het Franse Aix en Provence. De Berbercultuur komt prominent terug in zijn werk; hij vermengt olieverf met zand, waardoor er een reliëf ontstaat met onderliggende kleuren. Naast schilder is hij ook muzikant. Zijn cartoons zijn onder meer te vinden in het blad Contrast.

Aanvankelijk was Abbtoy vooral kunstschilder met speciale aandacht voor de Berbercultuur. Na de laffe bomaanslag in Madrid in 2004 maakte hij een cartoon, waarop een jongeman met een rugzak de metro instapt. Twee salafisten (uiterst gewelddadige, fanatieke moslims) kijken toe, hoe deze ‘wandelende bom’ gehoor geeft aan de oproep tot de jihad. Abbtoy is woest op de salafisten, zij vormen ‘de grootste ziekte van deze eeuw’. Hij tekent de salafist steevast als een bebaarde griezel die handen afhakt, vrouwen opsluit en jongeren zichzelf laat opblazen voor ‘het goede doel’.

Het doet Abbtoy pijn, dat zoveel Marokkaanse jongeren ‘met de rug naar Nederland staan’.  “Ik wil ze uit handen van de Salafisten houden en hen alternatieven voorhouden, die volop voorhanden zijn in Nederland. Voor de meeste Marokkaanse jongeren is Nederland hun thuis, hier ligt hun toekomst”.

Khadija Tayyaui

Ze is geboren in 1987 in Nador, waar ze woont en werkt. Ze studeerde kunst aan de Omar Oujda Universiteit. Haar werk is in o.a. in Nador, Marokko en Lille, Frankrijk, tentoongesteld.

"De artistieke afbeelding van vrouwen, het vrouwelijk lichaam, is een obsessie voor mij geweest. De vrouw weerspiegeld door een vrouw, is prachtig. Met mijn beelden heb ik altijd een plek aan de vrouw willen geven. Dat de Marokkaanse vrouw zich in de kunst kan vinden, weerspiegeld in de kunst, dat zich zelf bekijkt, dat ze zich kan uiten en zich begrepen en gewaardeerd kan voelen"

Haar kunst laat niemand onverschillig. In een tentoonstelling van lichamen van vrouwen, gemaakt met typisch keukengerei uit de Marokkaanse cultuur, zoals aardewerk en amfora’s, gehouden in Berkane, een bezoeker probeerde één van haar beelden kapot te maken, omdat hij zich bedreigt voelde. Zelfs een Marokkaanse kunstenaar die eerder samen met haar exposeerde aan de Universiteit Mohamed I te Oujda,  riep in het openbaar dat zijn sculpturen van baarmoeders en baby, wat een eerbetoon aan het moederschap voorstelde, eigenlijk "sadistisch en pervers" waren.

"Veel mensen begrijpen mijn kunst niet. In de Maghreb samenleving is de representatie van het vrouwelijk lichaam nog “hashuma” (schaamte). Maar dan moet je je geest openen en denken dat niet alles een kwaadaardige of seksistische achtergrond heeft", zegt de kunstenares, terwijl ze de laatste hand aan haar expositie 'borsten' legt. Het is een set van vrouwen bustes, asymmetrische en gebroken die toch harmonie en rust uitstralen. Met deze expositie maakt ze borstkanker zichtbaar, een taboeonderwerp in Marokko dat vele vrouwen treft, die in vele gevallen niet bewust zijn van het probleem totdat er geen medische oplossing meer mogelijk is.

Ze is zich bewust dat er nog veel meer moet gebeuren om de sociale en artistieke bevrijding van vrouwen mogelijk te maken, maar is niet van plan om afstand te doen van haar droom: "Ik zal mijn leven lang werken om aan vrouwen de rol te geven die ze verdienen in de kunst en in de Maghreb samenleving. Ik blijf vechten voor mijn moeder, voor mijn oma en voor zoveel vrouwen die geruisloos hun leven geven voor hun familie en voor hun land, waardoor deze bij elkaar blijft, een samenhang gebaseerd op hun liefde en hun werk. De weg is lang, maar verder gaan is een keuze van ons zelf.