"De laatste jaren werk ik veel op basis van hergebruik van materiaal, oude afgedane schilderijen op papier of doek, stukjes krant, inkt, verf, acryl, enz. Alle lijkt over de datum te zijn. Met dit materiaal ga ik zoek naar beelden die weinig hebben van een vrolijk carnaval. Ik geef vooral ruimte aan de vrije expressie en probeer aan beelden te komen op het moment dat ik aan het werk ben. Uit het opgestapelde lage materiaal, inkt, geplakte papier, komen de contouren van de mens uit, ook als brokstukken van een pijnlijke realiteit. Daar ben ik op zoek naar menselijkheid. Ergens heeft Brokstukken een link met het thema van de stad dit jaar: wederopbouw. En met mijn werk met het project Ongekend Bijzonder, het levens verhaal van vluchtelingen, het wederopbouw van hun leven in Nederland, zichtbaar te maken en toe te voegen aan het groot verhaal van de stad. "

Spreker bij de opening: Chris Keulemans  17.00 uur

Muziek: Duo Anakena (Carolina Valencia Cepeda & Jorge Pröschle)

Chris Keulemans (Tunis, 1960), was tot september 2014 artistiek directeur van de Tolhuistuin. Keulemans groeide op in onder meer Bagdad, Irak. In 1984 richtte hij de Amsterdamse literaire boekhandel Perdu op. In 1990 begon hij als programmamaker bij De Balie, centrum voor cultuur en politiek in Amsterdam. Van 1995 tot 1999 was hij hier directeur. Hij hielp onder andere bij het oprichten van Press Now, om onafhankelijke media in de Balkan te steunen. Hij is bestuurslid van het ASKV, steunpunt voor vluchtelingen.

CHRIS KEULEMANS tijdens de opening van de tentoonstelling "Brokstukken"

"Dit is een tijd waarin mensen anoniem worden gemaakt. Waarin ze worden teruggebracht tot gezichtsloze massa’s. Massa’s die aan onze grenzen staan, die onze samenleving bedreigen, die geen verzameling vormen van individuele mannen en vrouwen, elk met hun eigen gezicht en verhaal, maar een anonieme, angstaanjagende massa. Geert Wilders doet dat met Marokkanen. Donald Trump doet dat met Mexicanen en moslims. Tayyip Erdogan doet dat met Koerden. De regeringsleiders van Macedonië, Tsjechië, Slovenië en Hongarije doen dat met de vluchtelingen.

Wat doe je dan als eenvoudige Rotterdammer, die zelf heeft meegemaakt wat het is als een dictatuur mensen verdonkeremaant, die zelf zo vaak mensen met een vluchtgeschiedenis het podium heeft geboden, zodat ze hun stem en hun gezicht weer een plaats konden geven in hun nieuwe stad, een Rotterdammer die altijd op zoek is naar de menselijkheid in een wereld die mensen anoniem maakt?

Juan Heinsohn heeft maar 1 antwoord. Een heel eenvoudig en heel sterk antwoord. Hij gaat schilderen. Of liever: hij gaat op zoek naar de mensen die hun gezicht verloren hebben, hij loopt over straat om de sporen te verzamelen die mensen op hun reis hebben achtergelaten, hij spaart knipsels en foto’s en flarden van krantenartikelen waar iets van die geschiedenis in is achtergebleven. Afgeschreven materiaal, afgeschreven mensen. En dan begint hij te componeren. Hij brengt al die sporen en flarden bij elkaar. Tegen de achtergrond van een wereld in felle kleuren en rauwe beweging. En de anonieme mensen geeft hij de hoofdrol.

Zet hij daarmee het onrecht recht? Nee, zoveel macht heeft een eenvoudige Rotterdammer natuurlijk niet. Geven de composities die hij Brokstukken noemt de kijker een sprankje hoop? Niet meteen. Kijk ze staan, die mensen zonder gezicht, verdwaald in een vlammende wereld, hun zoektocht geblokkeerd door rechthoekige balken die als muren in beeld staan.

En toch is het een sterk antwoord. Er gaat een raadselachtige maar diepe kracht uit van dit werk. Het brengt de schilder-componist, de kijker en de mensen zonder gezicht bij elkaar in 1 ruimte. Het zegt iets over de momenten van wanhoop, die Juan Heinsohn meemaakt als hij tegenover die ontmenselijkte wereld staat. Het zegt iets over ons, die proberen dichterbij te komen en te verstaan wat die mensen zonder stem ons proberen te vertellen. En het zegt iets over de mensen van wie het gezicht, de individuele persoonlijkheid met een eigen stem en geschiedenis, is afgenomen – en die nu op zoek zijn naar een eigen plek in hun nieuwe stad.

Deze Brokstukken vertellen het verhaal van de wereld, van Aleppo, van Rotterdam, en van een man die de werkelijkheid uit elkaar ziet vallen maar zich daar niet bij neerlegt. Hij brengt bij elkaar wat verloren dreigt te gaan. Niet op een sentimentele manier, zonder valse illusies, maar wel vanuit de overtuiging dat we elkaar niet kwijt hoeven te raken.

Dat is een daad van menselijkheid. En een daad van verzet."